Zasiedzenie nieruchomości to szczególny sposób nabycia prawa własności, który nie wymaga zawierania umowy ani aktu notarialnego. Otóż osoba faktycznie władająca nieruchomością przez długi czas może stać się jej prawowitym właścicielem, jeśli spełni określone przez prawo warunki. Dobrze jest znać zasady dotyczące zasiedzenia nieruchomości, aby móc skorzystać z tego prawa, lub skutecznie chronić się przed ewentualnymi roszczeniami.
Czym jest zasiedzenie i jak do niego dochodzi
Zasiedzenie to sposób nabycia własności, który polega na uzyskaniu prawa do rzeczy na skutek upływu określonego czasu. Tym samym osoba, która przez długi czas mieszka w domu, korzysta z działki czy uprawia ziemię jak właściciel, może z czasem stać się jej prawowitym właścicielem. Choć oczywiście może to działać na niekorzyść dotychczasowego właściciela, wynika to z jego zaniedbań i braku dbałości o swoje prawa.
Aby sąd mógł stwierdzić zasiedzenie nieruchomości, nie wystarczy samo jej zamieszkiwanie czy okazjonalne korzystanie z gruntu. Konieczne jest spełnienie kilku ściśle określonych warunków. Po pierwsze, posiadanie musi mieć charakter samoistny, czyli osoba ubiegająca się o zasiedzenie powinna zachowywać się jak właściciel, czyli dbać o nieruchomość, remontować ją, ogrodzić, uprawiać czy opłacać podatki. Nie może to być jednak posiadanie zależne, takie jak w przypadku najmu, dzierżawy czy użyczenia, ponieważ wówczas korzystanie z nieruchomości odbywa się za zgodą właściciela.
Po drugie, posiadanie musi być nieprzerwane, co oznacza, że władanie nieruchomością powinno trwać ciągle przez określony czas. Krótkie przerwy nie przerywają biegu zasiedzenia, jednak sytuacje, w których właściciel odzyskuje nieruchomość i ponownie obejmuje ją w posiadanie, powodują rozpoczęcie biegu od nowa. Długość okresu wymaganego do zasiedzenia zależy od tego, w jakiej wierze znajduje się posiadacz, a mianowicie 20 lat w przypadku dobrej wiary, gdy był on przekonany, że ma prawo do nieruchomości, oraz 30 lat w przypadku złej wiary, gdy wie, że nie jest właścicielem, ale mimo to korzysta z nieruchomości jak ze swojej.
Gdzie i jak złożyć wniosek o zasiedzenie i jak go udowodnić?
Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia składa się do sądu rejonowego właściwego dla miejsca położenia nieruchomości, a opłata sądowa wynosi 2000 zł. We wniosku należy podać dokładne dane nieruchomości (adres, numer działki, wypis i wyrys z ewidencji gruntów), wskazać, że jest się posiadaczem samoistnym, określić datę rozpoczęcia posiadania, rodzaj wiary (dobra lub zła) oraz wykazać, że bieg zasiedzenia nie został przerwany.
Dowodami potwierdzającymi zasiedzenie mogą być zeznania świadków, dokumenty (np. potwierdzenia opłat, rachunki, pisma urzędowe) oraz dowody rzeczowe, takie jak zdjęcia, ogrodzenia czy budynki. Im bardziej kompletna dokumentacja, tym większa szansa na pozytywne rozstrzygnięcie. Po zakończeniu postępowania jeżeli sąd wydaje postanowienie o stwierdzeniu zasiedzenia, wówczas na tej podstawie można wpisać nowe prawo własności do księgi wieczystej za opłatą 200 zł.
